Testament? Dowiedz się kto może go sporządzić

"Testamentowe" statystyki

Sporządzanie testamentów w naszym kraju ciągle należy do rzadkości. Z badania Kantar Milward Brown wynika, że spośród Polaków powyżej 50 roku życia jedynie trzynastu na stu sporządziło testament. Z tego sondażu wynika również, że testamenty są częściej pisane przez kobiety. Mieszkańcy kraju nad Wisłą decydują się o wiele częściej na testament notarialny (7 na 10 badanych) niż na testament własnoręczny. Na pytanie dlaczego nigdy nie napisali testamentu, prawie połowa badanych odpowiada, że nigdy szczególnie się nad tym nie zastanawiali. Z czego wynika niechęć do testamentów? W społeczeństwie polskim panuje przekonanie, że testamenty piszą jedynie osoby bogate, stare lub ciężko chore. Temat testamentów pomijany jest również dlatego, że kojarzy się ze śmiercią. Jednak trzeba przyznać, że testament stanowi bardzo dobre zabezpieczenie na przyszłość i pozwala zadbać nam o swoich bliskich. Nie jest też trudny do napisania, jeżeli zna się podstawowe reguły jego sporządzenia.

Kto może sporządzić testament

Według art. 944 ustawy Kodeks cywilny, która normuje materię sporządzenia testamentu, testament jest ważny tylko wtedy, gdy osoba, która go sporządziła lub odwołała dysponuje pełną zdolnością do czynności prawnych. Oznacza to, że testament może sporządzić osoba dorosła, która nie jest w tym czasie ubezwłasnowolniona. Testament ma charakter osobisty, co znaczy, że nie może być sporządzony lub odwołany przez pełnomocnika. Także dokument sporządzony wspólnie z inną osobą (np. wspólnie z małżonkiem) będzie nieważny - ponieważ testament powinien zawierać rozporządzenia tylko jednej osoby. Należy mieć na uwadze również to, e testament jest czynnością na wypadek śmierci, a to znaczy, że jego skutki pojawiają się dopiero w momencie śmierci spadkodawcy.

Rodzaje testamentu

W Kodeksie cywilnym wyróżnione są dwa rodzaje testamentu: zwykły (holograficzny, notarialny, allograficzny) i szczególny (ustny, podróżny, wojskowy).

Testamenty zwykłe

Taki rodzaj testamentu według ustawy może zostać sporządzony przez każdą osobę, która ma zdolność do czynności prawnych. Można go sporządzić w każdej chwili. Rodzajami testamentu zwykłego są testament własnoręczny (holograficzny), testament notarialny oraz testament allograficzny. Testament własnoręczny jest najczęściej spotykanym typem testamentu. Zgodnie z art. 949 k. c. spadkodawca musi napisać go w całości ręcznie, podpisać oraz oznaczyć datę. Jednakże według kodeksu brak oznaczenia daty nie wywołuje nieważności testamentu - pod warunkiem, że nie wywołuje to wątpliwości co do treści testamentu bądź zdolności spadkodawcy do jego sporządzenia. Należy pamiętać, że testament ten nie może być napisany i wydrukowany na komputerze lub na maszynie z podpisem własnoręcznym, lecz powinien być napisany ręcznie w całości.

Testament notarialny to kolejny rodzaj zapisu na wypadek śmierci. Jest sporządzony w formie aktu notarialnego przez notariusza (art. 950 k. c.).

Testament allograficzny jest ustnym oświadczeniem woli wypowiedzianym w obecności dwóch świadków wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego i spisanym w postaci protokołu (art. 951 ustawa k.c.).

Testamenty szczególne

Testament szczególny jest dopuszczalny w sytuacjach wyjątkowych - np. gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy. Traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego. Wyróżniamy testament szczególny ustny, podróżny i wojskowy.

Wybór testamentu

Wybór formy testamentu zależy jedynie od spadkodawcy i okoliczności, w których się znalazł. To, że testament został sporządzony nie znaczy, że nie można go zmienić.